Als er een moment is waar de familie geconfronteerd wordt met overgeërfde onopgeloste problematiek binnen het familiebedrijf dan is het wel tijdens de feestdagen. Niet zo gek dat het niet altijd gezellig is aan het kerstdiner als de spanningen voelbaar blijven. Ondanks de intentie om met elkaar het beste ervan te maken.
Zeker als er een gevoel van opoffering heeft plaatsgevonden binnen het familiesysteem voor het bedrijfsbelang. Dat kan voor diepe wonden zorgen. Het kan extra pijnlijk zijn als er lege stoelen aan de tafel blijven, vanwege een relatiebreuk binnen de familie. De diepgewortelde problemen van generatie op generatie die zijn ontstaan, zorgen voor een impasse. Belangenverstrengeling tussen bedrijf en familie is zo verwikkeld dat afstand van elkaar nemen de enige mogelijke oplossing lijkt. Schrijnende gevallen dat ouders en kinderen tegen over elkaar in de rechtbank komen te staan om voor hun recht binnen het familiebedrijf te vechten zijn er genoeg. Dat is een punt wat voorkomen kan worden. Betrek meerdere generaties in het gesprek als het om problematiek gaat die ontstaan is bij een andere generatie. Haal expertise in huis om het gesprek te begeleiden. Met onderstaande punten wil ik de ondernemer van familiebedrijven en hun volgende generatie uitnodigen en inspireren tot gedachtenwisseling.
Oma speelt belangrijke rol in leven vrouwelijke leiders familiebedrijven
Uit internationaal onderzoek onder vrouwelijke leiders binnen familiebedrijven, blijkt dat de rol van de grootmoeder vaak erg groot is. Bron: Landelijke Expertisecentrum Familiebedrijven Windesheim
Voor dit onderzoek interviewden de onderzoekers 46 vrouwelijke leiders van familiebedrijven, afkomstig uit 13 landen. Eén van de conclusies die het meest in het oog springt: grootmoeders spelen een niet te onderschatten rol in de opvoeding en de ontwikkeling van vrouwelijke leiders binnen familiebedrijven!
Wat verklaard dat de rol van grootmoeder zo groot is bij de vrouwelijke leiders familiebedrijven?
Zowel grootmoeder als kleindochter begrijpen als geen ander wat de uitdagingen zijn die horen bij het leiden van een familiebedrijf. En wat de gevolgen daarvan zijn, zoals minder tijd voor de familie en lange werkdagen. Grootmoeders zagen hoe hun kleindochters worstelden tijdens de opvoeding. Daarnaast toonden grootmoeders zich vaak meer ondersteunend en sympathiserend dan de moeders van de volgende generatie.
Familiebelangen en bedrijfsbelangen in balans.
Een familiebedrijf heeft zijn eigen dynamiek en hebben veel doorzettingsvermogen. Meestal geleid door één persoon. En dat heeft voordelen: het maakt dat een familiebedrijf snel kan schakelen bij veranderingen en korte lijntjes heeft binnen de bedrijfsvoering. Je bent ondernemer. Je zorgt niet alleen voor de levensvatbaarheid en resultaat van je bedrijf. Je zorgt ook voor de familie en zijn bestaansrecht.
Drie (herkenbare?) valkuilen in het familiebedrijf.
1. Het familiebedrijf als verlengstuk van jezelf zien
Zeker voor een eerste generatie ondernemer, is het logisch dat je als ondernemer vergroeit raakt met de onderneming. Het kan als je kindje ervaren worden die opgroeit als een deel van jezelf. Vaak helemaal uit jezelf begonnen en ligt veel van jezelf in het bedrijf. Misschien zelfs zoveel, dat het bedrijf een verlengstuk wordt. Maar wanneer een familiebedrijf groeit, wordt óók het aantal stakeholders groter. Denk aan meewerkende familieleden, werknemers, leveranciers en klanten. En de beslissingen die je maakt hebben natuurlijk ook gevolgen voor hen. Wanneer een ondernemer het bedrijf vooral gebruikt voor de belangen van het bedrijf en niet die van de familie, dan kan dat ten kosten gaan van de familierelatie. Krijgen zij voldoende ruimte om betrokken te zijn en krijgen zij ruimte om mee te ontwikkelen? Als de familierelaties en de familiebelangen tijdens het meewerken in het bedrijf onvoldoende gewaarborgd worden, kan de opoffering van het gezin te zwaar wegen in de toekomst. Met alle gevolgen van dien op de lange termijn.
Sta er dus regelmatig bij stil dat de beslissingen die je neemt, niet alleen gevolgen hebben voor jezelf en het bedrijf. Betrek de familie (generatie) tijdig erbij om te voorkomen dat hun belangen ondergesneeuwd raken.
2. Te veel zelfvertrouwen hebben
Ben jij een ondernemer die zijn of haar familiebedrijf naar grote hoogte heeft gebracht. Heb je veel successen gehaald en het laten groeien. Het ervaren van zelfvertrouwen is dan ook heel begrijpelijk. Maar daar zit ook een keerzijde aan. Het kan ervoor zorgen dat je als ondernemer ongevoelig kan worden voor tegengeluiden. Een blinde vlek creëren behoord ook tot een valkuil. Dat wordt nog ingewikkelder als het om een rusteloze of zelfs roekeloze persoonlijkheid gaat. Een snel veranderende koers gemaakt door de ondernemer geeft veel onrust. Zowel bij de familie als binnen het bedrijf. Stabiliteit brengen in de belangenverstrengelingen binnen de bedrijfsdynamiek en de langer termijn koers voor de familie is van groot belang om in te zetten. Zelfreflectie en een stip op de horizon uitwerken voor de langer termijn is een eerste stap. Bespreek de details met een specialist die vanuit een helikopter view met je meedenkt.
3. Imago – boegbeeld de ondernemer
Als een ondernemer zichzelf ook als drijvende kracht profileert, kan dat onwenselijke situaties opleveren. Niet te vergeten dat het een familiebedrijf ook kwetsbaar maakt. Ervaart de familie privé een misstap, dan heeft dat mogelijk ook grote gevolgen voor de reputatie van het bedrijf en andersom.
Benader jezelf als een bewaker van het bedrijf en het is tijdelijk van jou. Over een tijd draag je het over op de volgende generatie. Door deze houding maak je jezelf automatisch minder belangrijk. Maar ben je rond de 60 jaar en het bedrijf leunt nog volledig op jou (ook in een eerste generatie familiebedrijf) dan is de volgende generatie wellicht nog niet voldoende voorbereid. Vroegtijdig beginnen met generatiemanagement is dan ook zeer aan te raden. Trek daar rustig 3 tot 7 jaar voor uit.
De punten zoals hierboven benoemd zijn wat uitvergroot. Door zelf oplettend en scherp te blijven, kun je al veel problemen tijdig ondervangen. Een andere optie is een specialist voor de familiebelangen in te brengen, met meerdere expertises binnen de cultuur van het familiebedrijf.
Sommige familiebedrijven doen dat liever niet, en dat is logisch. Maar door het structureel aan te pakken, kun je voorkomen dat je in bovengenoemde valkuilen trapt. En het helpt je om je familiebedrijf, de familierelatie en familiewaarden gezond te houden.
Ik wens je een liefdevolle familierelatie en een gezond bedrijfsresultaat voor 2023!
0 Reacties